Snoeien is het verwijderen van delen van planten. Maar de theorie kan net zo makkelijk toegepast worden op organisaties en hun medewerkers. Natuurlijk is het op de korte termijn voor een directeur of leidinggevende het makkelijkst om de natuur haar gang te laten gaan. Toch kleven er zeker ook voordelen aan tijdig snoeien, oftewel afscheid nemen van medewerkers.
In de praktijk zien we dat mensen bang zijn besluiten te nemen die als impopulair gezien worden. Toch neem ik, gesteund door resultaten van medewerkersonderzoeken, de rol van advocaat van de duivel graag op me en hoop ik je te kunnen overtuigen van de toegevoegde waarde van tijdig snoeien, aan de hand van de verschillende doelen die het dient:
Veiligheidssnoei – Verwijderen van dood hout in verband met de veiligheid.
De eerste vorm van snoeien is voor mij de meest voor de hand liggende. Bepaalde medewerkers zijn om welke reden dan ook gaandeweg emotioneel afgehaakt en/of gedemotiveerd geraakt. Het gevaar is groot dat ze een behoorlijke negatieve invloed hebben op de cultuur van de organisatie. Er is echt maar één oplossing en dat is afscheid nemen. Zo snel mogelijk.
Vormsnoei – Snoeien om de organisatie in de gewenste vorm te brengen.
Een nieuwe directeur die aantreedt heeft vaak een opdracht meegekregen van de RvT of RvC: de organisatie aanpassen, bijvoorbeeld op verander(en)de marktomstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan een organisatie die besluit om bepaalde diensten te gaan outsourcen. Het is dan noodzakelijk om afscheid te nemen van medewerkers die niet meer in het nieuwe organogram passen.
Optimalisatiesnoei – Snoeien ten behoeve van een grotere vruchtenoogst.
Dit is een spannende vorm van snoeien en er zijn maar weinig leidinggevenden die deze vorm in de vingers hebben. Soms moet er namelijk van goede medewerkers afscheid genomen worden om andere medewerkers de kans te geven tot bloei te komen. De kunst is om toekomstig gedrag van de blijvers te voorspellen en de prijs is hoog: mooie bloeiers opgeven.
Verjongingssnoei – Snoeien om de organisatie te verjongen.
Deze laatste vorm van snoeien wordt regelmatig toegepast met desastreuze gevolgen. Hoewel een gebalanceerde leeftijdsopbouw van een organisatie wenselijk is, worden onder het mom van een reorganisatie vaak oudere een duurdere vervangen door jonge en goedkopere medewerkers. Oftewel, er wordt tevéél van de volwassen organisatie gesnoeid waardoor kennis verloren gaat, warme contacten verdwijnen en klanten weglopen.
Ik hoop dat u het met me eens bent dat deze vergelijking tussen planten en organisaties hout snijdt, maar er is een ook een groot verschil. Waar het gesnoeide materiaal in uw tuin veelal in de groenbak of op de composthoop verdwijnt, kunnen veel arbeidskrachten zonder kleerscheuren van werkgever wisselen. In sommige gevallen, zoals bij het afscheid nemen van zogenaamd dood hout, geef je mensen in veel gevallen zelfs een nieuwe kans op professioneel geluk. Er zijn wel bepaalde randvoorwaarden waaraan voldaan moet worden:
#1: Wees (snel) duidelijk
Als je weet dat een bepaalde medewerker niet meer past binnen de organisatie wees daar dan snel duidelijk over. Gaat het om een groep medewerkers, kader dan direct duidelijk af om welke medewerkers het gaat. De onzekerheid die ontslagrondes met zich meebrengt is niet alleen heel vervelend voor degenen die het betreft maar ook slecht voor de moraal van de blijvers.
#2: Neem netjes afscheid
Snoeien in de tuin kan vanaf maart. Afscheid nemen van medewerkers kan in principe altijd maar houd rekening met de timing voor zowel de organisatie als de medewerkers waarvan afscheid genomen wordt. Je doel moet zijn om vertrekkende medewerkers zo goed te begeleiden dat ze altijd enthousiast blijven over de organisatie, ook al zijn de wegen gescheiden. Begeleid medewerkers in de transitie naar een andere baan en zorg goed voor ze. Dit straalt af op blijvers en klanten.
#3: Vang blijvende medewerkers op
Licht het team blijvers in over het vertrek zodra de betreffende medewerkers ingelicht zijn. Presenteer ook direct een plan om het werk van de vertrekker op te vangen. Zo voorkom je onrust op de werkvloer.
#4: Blijf snoeien
Laat het idee los dat snoeien een impopulair besluit is. Houd jezelf voor dat jouw rol als directeur of leidinggevende is om de organisatie gezond te houden. En dat je vetrekkers en blijvers een nieuwe kans biedt op werkgeluk en zelfactualisatie, om maar met Maslow af te sluiten.
Lees verder:
Aanvullende artikelen met betrekking tot het managen van organisaties
