Het verenigingsleven zit ons Nederlanders in het DNA. Voor ieder gemeenschappelijk belang richten we een vereniging op. Een mooi voorbeeld is de Vereenigde Oostindische Compagnie; niet alleen het eerste wereldwijd gevestigde bedrijf dat vrij verhandelbare aandelen uitgaf en daarmee een voorloper van ons huidige beurssysteem, het was ook een vereniging.

Of het nu gaat om een branchevereniging of een voetbalvereniging, de doelstelling van een willekeurige vereniging moge duidelijk zijn: samen staan we sterk. Samen vormen we één front, bepalen we onze gedeelde speerpunten, en bekostigen we onze lobby op lokale, nationale en zelfs mondiale schaal. De meeste verenigingen worden bestuurd door een vrijwillig bestuur, al dan niet ondersteund door een betaalde directie.

Een enkele uitzondering daargelaten hebben verenigingen het moeilijk. Een aantal trends speelt hen parten: leden worden steeds kritischer en mondiger, de gemiddelde leeftijd van leden neemt toe, en tijd wordt voor de moderne mens een almaar kostbaarder goed. Lees hieronder welke gevaren daarin schuilen en hoe je er constructief mee om kunt gaan.

Mensen in onze maatschappij worden steeds mondiger. Combineer dat met het feit dat mensen kritischer kijken naar hun uitgaven en besturen van verenigingen hebben een pittige uitdaging te pakken. Ze moeten zich uitgebreid verantwoorden over de begroting en kunnen tijdens ALV’s veel discussie verwachten over het belang van bepaalde activiteiten, leden willen immers waar voor hun contributie. De uitdaging bestaat eruit dat bestuurders goed moeten luisteren naar leden, empathie tonen, benadrukken dat de meeste stemmen gelden, duidelijk communiceren welke weg het bestuur gekozen heeft en waarom.

Op zich is het geen probleem dat leden van een vereniging gemiddeld ouder worden en dus langer lid zijn. Wel is het een probleem wanneer de gemiddelde leeftijd exponentieel toeneemt. Het betekent namelijk dat de aanwas van nieuwe en jonge leden achterblijft en daarmee de toekomst van de vereniging in het geding komt.

Besturen doen er goed aan om een duidelijk wervingsbeleid te formuleren en kwantitatieve doelen te stellen voor een gezond ledenbestand. Hiervoor is het van belang heel goed te weten wat jonge leden heeft doen besluiten lid te worden en wat er naar hun mening nòg beter kan om de vereniging aantrekkelijker te maken voor de nieuwe generatie. Uiteraard moet er sprake zijn van een tweesporenbeleid, want de oudere generatie moet zich ook thuis blijven voelen.

De laatste trend in dit rijtje is het feit dat mensen steeds vollere agenda’s hebben. Kijk alleen al naar de afspraken die kinderen buiten school hebben: pianoles, zwemles, tennis èn hockey. Als die laatste in verenigingsverband zijn dan is dat een zegen, maar de trend van zoveel mogelijk uit het leven halen heeft ook als effect dat leden minder bereid zijn zich vrijwillig in te zetten voor een vereniging. En als ze bereid zijn zich voor het algemeen goed in te zetten, dan willen ze dat gerichter en korter doen.

Het vinden van bestuurs- en commissieleden wordt dus steeds lastiger. Uit onderzoek van de Barn blijkt dat het dienstenaanbod van verenigingen door de jaren heen flink uitbreidt. Door te focussen op de onderdelen die leden echt van belang achten, kan veel efficiënter gebruik gemaakt worden van de tijd van vrijwilligers. De oplossing hiervoor is dus focus.

Moeten we dan maar afstappen van het verenigingsleven? Welnee! Verenigingen zijn van alle tijden. Het is alleen van belang om de trends in de gaten te houden en er als vereniging op in te spelen. Sta daarom als bestuurslid goed in contact met de leden, kies een duidelijk onderbouwde en gefocuste koers, en blijf nieuwe generaties aan de vereniging binden. Benadruk de onderscheidende positie van jouw vereniging en bied jonge leden eventueel de eerste jaren lidmaatschap aan tegen een gereduceerd tarief. Zij vormen immers de toekomst van jouw vereniging.

Aanvullende artikelen met betrekking tot trends en het ophalen van feedback van belangrijke stakeholders

• 5 klassieke reorganisatie valkuilen

• Succesfactoren van een onderzoek

• Waarom veranderen in goede tijden zo moeilijk is